Sunday, October 8, 2017

Biahalnak Har: Mi A Thih Ah Zeitindah Online (Facebook) A Sining Um Awk Si?


Kan pa a thih ni tlawmpal tiang ahkhin, ca ka kuat peng rih. Keimah he aa hlat tuklonak ah battery rawn lo in a ummi a Cell Phone a um zong khi ka hmuh ko. Cun, cakuat hi a hohmanh nih an rel lai lo ding zong ka hngalh ko fawn. Nain, ka kuat peng ko. Amah he pehtlaihnak ka ngei ko rih ti khi ka lung ah um seh tiduh ah cakuat cu ka hei kuat lengmang. Ka ih pah le zau bu in ka phone ka zoh, ca ka kuat ahcun, ka phone hmanthlaknak in ka thlakmi a hmanthlak thar a um zong ka theih ko fawn. Kan fale he kan i thlakmi, video le zuk pawl an um liangluang. A cheukhat cu, unau cheukhat he nuam taktak in an i thlakmi pawl an si. Hmanthlak cheukhat cu, sizung a luhlai te ah thlakmi an si. Asinain, cu hmanthlak pawl cu ka rak zoh hna lo. Ka zoh kho lo! Ka caah fahnak a chuahpi lai tiah ka zoh duh lo. Hmanthlak le video pawl zohlo cun, amah cu cakuat tu ka hei kuat lengmang. A si kho lomi si ko nain, cakuat hi a hun ka leh zaute ko lai tiah iruahter bu khin ka hei kuat. 

Sunday, September 10, 2017

Pastor Martin nih a rak chimmi


Pastor Martin nih a rak chimmi kha ka lungchuak ngai;

Hawihlan ah, Socialist pawl an rat hnawh hna ah zeihmanh chimlo in daite in ka um— A ruang cu Socialist ka si lo.
First they came for the Socialists, and I did not speak out—
Because I was not a Socialist.

Thursday, July 27, 2017

APJ Abdul Kalam Thihni, July 27 Le Biaroling

Nihin hi ka thlah lengmangmi APJ Abdul Kalam a thih ni, July 27 a si. A tuanbia tawi ṭial ding ah a ka halmi zong nan um, nain ka ṭial rih lo. A ruang tampi ruang ah a si tiah rak ka ruahpiak thiam chung u tiah kan nawl hna. Nain, nihin hi a thih kum 3 a tlinnak a si caah a tawite in ka hun ṭial. Hi a thih ni kum 3 a tlin hlan ah a nunchung ah a chim takmi biaroling tampi chung in keimah nih ka duh deuhmi thazaang peknak a chimmi ka hun in hromh chinmi hna a si. 
APJ Abdul Kalam in 2008


Amah hi, Avul Pakir Jainulabdeen Abdul Kalam tiah a min puitling a si nain, APJ Abdul Kalam tiah theihhngalh deuh a si. 15 October 1931 ah Rameswaram, Tamil Nadu ah a chuak i, 27 July 2015 ah Shillong ah a nunnak a liam cangmi a si. 

A voi 11nk India President, 2002 in 2007 tiang a tuanmi a si. A cawnnak le ṭuannak in scientist a si i, ram rianṭuan in a nunnak a dihmi a si. A cawnnak ah physics le areospace in a dihmi a si. India ram chungah pekmi minṭhatnak tampi a ngahmi a si. 

President 2002-2007 tiang term khat a ṭuan dih hnu ah, mizapi he pehtlaihnak ah fimcawnnak (education), caṭial (writing), mizapi sin ah biachimnak in thazaang peknak a ngei hna. 

Wednesday, July 19, 2017

Meikhu Pawliṭik

“Miphun caah dir ding ahcun sonhtarh tampi an ngei kho. Cucu biaknak rianṭuantu ka si, kei cu ca kongkau pei a huammi ka si ko cu, kei cu ma cu pei ka si ko cu tiah cu-e, kha-e ti a si”



Biadomhnak

"Meikhu Pawliṭik" tiah ka ti tik ahhin careltu na khuaruah a har kho men. A khuaruahhar lomi na si ahcun, thil sining na hngalh deuh ruang zong ah a si men lai. Nain, Meikhu Pawliṭik cu zeidah a si timi hrimhrim a ruah awk na hngalh lo zong a si kho ṭhiam. Ruah awktlak lomi a si na ti caah zong ah a si kho fawn. A ruang cu, Meikhu Pawliṭik hi zei bantuk Political Dictionary hmanh nih fianternak a tuahmi a si lai ka zum lo. Cucu a fiangmi a si. Amahbel, Pawliṭik (Politics) timi biafang cu fianternak an tuahmi a tor ko lai. Nain, meikhu pawliṭik tiah ka hun hman tik ah, fianternak a tuahmi cu an um lai tiah ka ruat lo. A ruang cu, Laitlang (Chinram) ah ramleng in Laitlang ramkhel kong hlathlai ding ah a rak phanmi ramkhel lei thiamsang an um rih lo caah a si men lai. Ni khatkhat ahcun, a phanh zong an rak phan te ko men hnga. Asinain, atu tiang cu, 'Meikhu Pawliṭik' tiah a ṭialmi le fianternak a tuahmi cu an um rih lo. Cucu a palhmi zong a si kho men nain kei nih cun nai tan hrawng kan Laimi (Chin miphun) nih kan tonmi ruang ah fiang tuk in a hun ka fianter tiah ka ruah! Fiang deuh in hun zoh tuah hna usih;

Monday, April 10, 2017

CNF Nih Minthutmi Hnatlaknak; Rampi Remdaihnak A Chuahpi Tak Lai Maw?

“Min a thumi nakin minthu lomi phu an ṭhawng deuh. Asinain, a cozah le minthu cangmi phu nih timhtuah ning tein an kalpi thluahmah ko cang…”



Biadomnak

Ramkomh cozah, Ralkap, Tlangcung hriamtlai phu cheukhat nih biatak tein ramkhel biaruahnak kong timhtuahnak le ceihkhannak an hun ngeih tik ah zoh a dawh ngaimi le a ṭha ngaimi a hun lo ko. Kan hnu kum October 15 ah Kawlram ramkomh cozah le tlangcung hriamtlai phu 8 nih Rampi huap kahngol hnatlaknak (Nationwide Ceasefire Agreement-NCA) minsen an thut nain a cheu hriamtlai phu nih an thu lo. A cheukhat tlangcung hriamtlai phu nih kahngolnak min an thut lo bantukin meithal thawng le kahnak thawng a dai lo. A ruang cu min a thumi tlangcung hriamtlai phu nih an ngeihmi ralkap nakin a thulomi nih an ngeihmi ralkap cu a tam deuh. A tlawm bik zatuak 80% tluk hi a cozah he minthutnak a tuah lomi nih an ngeihmi tlangcung hriamtlai phu fonh cu an si kho men. President Thein Sein cozah he kahngol minthutnak a tuahmi tlangcung hriamtlai phu cu minthutnak a tuah duh lomi he tahchun ahcun ralkap ṭhawngṭha taktak a ngeimi an si lem lo tiah chim khawh a si.

Wednesday, April 5, 2017

Sky Park in Singapore Chikhat Cuanhnak

In Singapore: Khuachung Kalmi Tlanglawng Kan Hngah Lio~Pa Uk (Photo)
Ziah Singapore luhchuahnak phung 'immigration law' rellopi in cun Singapore cu na rak phanh khawh tiah Milutchuak (Lah-wah-kah) chekhlattu nih 2014 ah a rak ka ti. Cu lio Singapore ka phak hnu in, Singapore tlawn nakding a lam a um kho ti lo. Sianginn kai pah a si tik ah, kan umnak ram nakin nuncan ning (living standard) a san deuhnak tlawn ding hi cu a har ngai. Sianginn lei rian herh: Conference, Studies Tour tbk. in kal lo ahcun, a fawi lo. Ca cawn (Course Work) chung ahhin ram tam ngai cu ka phan. Sianginn lei in siseh, conference ah siseh  a kaitu le cathluan chuahpitu tiah ka kal pah len. Nain, Singapore hi caantha a um kho lo. Sianginn lei program phun um lo cun, rian fekte in tuanmi um lo in, Scholarship he si tik ah, i cawm kho fangfangte khi a si. Khualtlawn a huam tukmi si ko zong ah, Singapore bantuk tlawn ding hi ruahnak ah a um tuk lo. Lam naih a si ko nain, tlawn ding ah a har deuhmi le luh ding ah a har deuhmi ah ruah theo a si.

Sunday, March 19, 2017

Democracy Nih Mitlawm-u Miphun Covo A Humhim Kun Lo Ahcun?


Tulio kan ram thilsining boruak hun zoh ah a thami tampi a um liangluang ko nain, lungsu in khuaruahhar a simi thil tete zong a hung tam ngai. Kan hnulei ah, "NLD MP le Ralkap MP zei hen an i dannak a um kun?" tiah capar tawite ka tial. Atulio thilsining le ramkhel thlihran hi fiang deuh cio usih timi saduhthah he ka tial cu a si. Kan ram sining boruak hun zoh ah, thil a kalning duhning in a rang kho hrimhrim lo. Hihi cu ruahdamh pah ciami a si ko. Nain, a poi deuh khunmi cu teihnak a hmu i cozah sertu nih an chim ning in an tuahlomi hi a si deuh.

Saturday, March 11, 2017

NLD MP Le Ralkap MP Zei Hen An I Dannak A Um Kun?

Published in Chinland Post (Online)

Zalong tein a thimtu mizapi caah chimrelnak nawl an ngeih kun lo ahcun, NLD MP le Ralkap MP hi zei cu hen an i dannak a um kun? A bonbok le mantak lawng cu pei an si ko kun lai cu! NLD Amyotha Hluttaw MP pakhat nih, a voi 2nk Pyidaungsu Hluttaw, a voi 4nk caanhman tonnak ah Ralkap cozah nih hramhram in media riantuantu pawl tlaihnak ah a hmanmi le, anmah NLD lila nih voi tam nawnte an hmanmi 2013 ah fehtermi Telecommunications Law 66 (D) hi hrawh nakding ah timhtuahnak a um maw timi biahalnak a tuah hnikmi cu NLD Party in tawlrelbu pakhat nih an kham.

Hi zalong te chimrelnak nawl le ralkahtu phu (opposition party) a herhnak kong, Chin Digest caah ka tialmi capar pakhat kong he pehtlai in, Chin Digest i kan Executive Editor Kawi June nih Messenger ah cakuat a rak ka chiah tak. Zeidah si hnga tiah ka hun bih cu "na um maw?" timi biafang pathum lawng a si. Zaanriah ka ei khawh i, Website ah ca ka tar pah khin, "ka um, aw, mah bel website ah ca ka tar lio" ka hun ti.

Friday, March 10, 2017

South Korea President Phuahnak Le Puanzarphen Thil Sining


South Korea tuanbia ah a umbal rihlomi zauk phung ningte in thimmi President a rian in dinhter cu tutan President Park Geun-hye nih a ton taktak cang. South Korea ah a voikhatnak President phuahmi a si. Phundang in chim ahcun President Park Geun-hye hi zauk phung ning tein thimmi hnu ah a voikhatnak a rian in dinhtermi a si.

President nu hi Pi Choi he an i hawi komhnak le pehtlaihnak ruang ah President a sinak in an thlak lawng silo in, thong tiang hmanh tla kho ding dirhmun a phakter.

Parliament nih President nawlngeihnak zeihmanh i donhkhanhter loin a hlathlai i ziknawh le eihmuarnak ah a tel ko tiah biachahnak an tuahmi cu Biaceihnak Zungpi nih fehternak an tuah cang. Hihi amah President nu pumpak hawikom tha Choi Soon-sil he pehtlaihnak in a thawkmi a si.

Ramkomh Kawlram Le A Fiang Lomi Daihnak Lamthluan

Chin National Dialouge, Thantlang 2017 (Credit: CND-FB)
Kum 60 leng a rau cangmi Ramkomh Kawlram buaibainak cu remdaihnak taktak a um khawh nakhnga tiah 2011 President Pu Thein Sein cozah a kai hnu in, nihin Pi Suu Kyi nih hritlaihmi NLD cozah tiang ceikhannak an hun peh thluahmah. Timhtuahnak bantukin kan hnu thla (August) dongh le thla (Sept.) thawk ah ram pumpi huap in 21st Century Panlong/Union Peace Conference tuah a si. Cucu, kan ram ah kum 60 leng a cangmi kong ceihkhan ding in timhtuahnak an ngaih dih hnu in a cangmi kan ram sining zoh tik ah lungduh a si hrim lo.

Wednesday, March 8, 2017

Na Caan A Phante Ko Lai!

New York khi California nak in suimilam 3 tluk a ran deuh ruang ah California hi a zeipaoh ah New York nakin a nuar deuh tinak a si lo. An khua hnih in anmah le an Caan 'Time Zone' tein an cawlcang i, ṭuan mi a si.