Saturday, May 17, 2014

Kum 3 Hnu Ah Kalay University Ka Leng Than

Kalay University Luhnak Innkaapi
Zingka Sml.11:30am hrawng ah Kalay University luhnak Innkapi (Moh Oo) cu ka phan. Sianginn an hun (thawk) kate a si caah sianginn lam ah mi chawklet an tlawm ngaite. Motor cycle (Bike) le sianginn line-car (bus) zong a kal ṭhaṭhi rih hna lo. Sianginn lam cu hring-car nawnte in khin a rak um. Moh Oo luhnak in sianginn tiang hi phalawng 6 fai hrawng ai hlat. Cu luhnak Moh Oo pawng ah cun Sayate tam nawn nih an luhnak kutka cu an rak chongh. A congtu Sayate lak ah cun kanmah sianginn kan dih kum i a rak phanmi Dr. Sang Hlei zong a rak um ve. Ka bike he cun amah sin leiah cun lunglawm ngai khin ka hei panh. ‘Saya na dam maw? Na ka hngal theng men lai lo dah. Kalay University na phanh kum ahkhan a dihmi ka si’ tiah ka min chimpah in keimah le keimah theihternak ka hun i tuah. Aw! A si maw, ṭha tuk; Atu hi zeitiruah ah dah na hun rat tiah a ka hal i, Sianginn ah Transcript lak dingah ka ra tiah ka ti i, a tuah ningcang zong cu ka hun hal beh. Lunglawmte cun a ka chimh. Asinele, atu hi tah zeidah na cawn? tiah a ka hal han i ka cawnmi cu ka hei chimh. Khah! Na cawnmi a ṭha tuk! Faak pi’n va i zuam. Ph. D tiang hna in dih khawhpiak kan zuam law Ram le Miphun caah ṭhahnemnak tampi a um lai. Culawng a si lo, Kawlram bupi chung Sianghleiruun zongah Introduce an tuah hnik ṭhan cang khah. Rak i zuam law Kalay University zongah hin kan umṭi ṭhan hna lai cu.. tiah thazaang peknak bia a vun ka ruah len. (Chuncaw ei caan) Zung ankhar sual lai tiah, Saya, Khah! Ka kal rih lai tiah ka ti hnu ah Sianginn chung leiah cun ka va lut.

Sianghngakchia he a pehtlaimi zung khaan ka kal hlan ah kanmah Department (Mathematics) ah ka hei lut duak. Maths zung khaan ka hei lut ka ti ahkhin, Sayate ka zoh hna cu ka theihmi pakhat hnih lawng an rak um cang. Nu pakhat, le pa pakhat lawng an rak taang. Innka hram cun ka zoh lio hna ah sayamah nu pakhat nih, Taa, Baa a lu sih lay? (Zeidah na herh, Kafa?) tiah hmaipanh tein a ka hal pah in khin rak lut, rak lut a ka ti. Cu tikah kei zong cu Maths Department chung ah cun thanuam ngai khin ka hei lut ve ko. Zeidah na herh tiah an ka hal ṭhan. Sayamah aw, ka herhmi zeihmanh a biapimi a um lem lo ti lehpah in hika department in hin a luan ciami 2009 lioah khan ka rak dih cang mi ka si dah kaw. Atu hi, ka Saya le Sayamah te ka theihhngalhmi an um ti hnga maw tiah ka rak in len bia hna a si tiah ka hun ti le cangka cun Hey! Taa lay ling-ma leih ta (Na fel tuk ka fa) tiah sayamah pakhat a hun au i, Department Head (than-nah-hmu, department lubik asiloah, Pa-moh-khah tiah kan auh) mi cu a hun ka kawhpiak. Taa, ka hin ṭhu rih, a hun ka ti. Khah! Lakphak le chang hun serh (dang) uh a ti. An hmai zong ka khap lei hna lo.

Friday, May 16, 2014

Phunghrampi Remh Hi A Si Kho Maw?

[Atu nai hrawng i], kan ram chung ah caihphai bikmi (hot issue) cu Ramkomh Kawram, 2008 Phunghram remhhannak ding kong a hung si. Kan ram Parliament, Upper House (Amyotha Hluattaw) nih cun 2008 Phunghrampi (Nargis Constitution tiah zong an auh mi) remhhan ding in zoh hantu ding bu cu a hnatlakpi cang. A dikfel taktakmi Federal ramkomh kan serchuah han khawhnak ding ahcun 2008 Phunghram cu zoh han le remh hrimhrim a hau tiah Opposition a simi le Tlangcung mi hna nih aupi bikmi cu a si. Cubantuk, phunghram zohhan le remhthannak lawng in Kum 60 leng ramchung buaibainak hi a remh khawh lai tiah ruah a si. A fawinak in kan chim a si ahcun 60 lengkai buainak hi Phunghram Buainak (Constitutional Crisis) a si ti in chim khawh a si.

Kan Ramkomh Kawlram, a tulio cozah zong nih thlen a hau timi cu an theih tuk i, an duh tuk vemi pakhat zong a si. Asinain, zeitindah kan zohhan lai, remh lai i, hmai kan nawr lai timi tu ah hin Tlangcungmi pawl le a dang ralkah a simi (opposition) pawl ruah ning he a lam a dang deuh. Atulio cozah nih a duhnak ahcun Parliament chung in, Parliament nih remh timi hi a kalpi ning le a duh ning daan a si.

Cu he ralkah in, Tlangcung miphun hriamtlai phu tampi an i funtomnak bu a simi, United Nationalities Federal Council (UNFC) le ramkhel phu komh United Nationalities Alliance (UNA) hna nih cun 2008 Phunghrampi cu an duh lo, an pom kho lo. Annih nih an ti vemi cu, kan ram komh caah 2008 phunghram hi cu a si kho lo, a thar in ial han hrimhrim a hau an ti. Atu 2008 Phunghram hi cu, Zaukphung (Democracy) he a kalh tukmi phunghram a si. Cucaah, hi bantukin a ha lomi phunghrampi remh hannak in cun a thar ser hi fawi deuh lai tiah an ti ve. Hi bantuk phunghram remh han ding hi cu a har tuk lai. A ruang cu, ningcang a zulh thliahmah lonak a tam tuk. 2008 Phunghrampi a rel balmi nih cun kan hmuh khawh cio dingmi thil a tam ngaingai.


Thursday, May 15, 2014

Delhi Chinmi: A Hramte In Thok I Tim Ko U

Kan hnu a luan ciami kum ah Mitcaw ka hawipa kong in sianginn kai forhfialnak capar tawite ka rak ial. Zeitindah kainak ding ah hma kan lak kun lai? Zeitindah sianginn ka luh kawh kun lai? Zeitindah asiloah khawizei ah dah ka fa sianginn ka chiah khawh kun lai? tiah a lungre theimi kan um kho men. Hi vialte kong ah hin Chin Students’ Union (CSU), Delhi nih an si khawh chung in sianginn a kai duh taktak mi caah an i zuam peng. Sianginn kainak kongkau he pehtlai in workshop le seminar hna an kan tuah piak. Cu lawng siloin, an caan sunglawi pek in, sianginn luhnak ah mi tampi an bawmh hna. CSU siangngakchia hna lawng sihlah, Delhi Lai/Chin Churches le Fellowships i Pastor hna nih zaang hlei cawn in, an caan sunglawi, an chawva, an thaazaang pek in Laimi/Chin hngakchia hna Sianginn an luh khawhnak hnga tiah an bawmh hna. Sianginn cheukhat ah Ralzaam an cohlannak a um i cu ahcun hngakchia an luh khawhnak hnga a herh ning in tawlrel a si.

Sianginnkai na timh tik ah hin a hramte in thok i tim law a ha bik. Nangmah he na tlakmi level/ cawnnak kha lunglawmte in cohlan khawh i zuam. Kan mah he kan i tlakmi level/cawnnak nakin a sang deuhmi kan thim sual heu tawn i thil ping le pang kan su heu tawn. Cu bantuk thil a can sual ahcun nangmah le nangmah kha na hrem a si ko. Na cawnmi ca na teilo tikah lungdongnak lam ah a kal pi. Lungdongnak a phanh tikah sianginnkai duhnak lungthin a zor i sianginn phuah duhnak lungthin a chuak. Sianginn chuahnak nih mah pumpak lila kha a hrawh i sunghnak a chuahpi -- chawva le caan sunghnak hna a chuahpi. Cucu mah le mah lam phihnak a hrampi pakhat a si.

Wednesday, May 14, 2014

My Last Day in Delhi: Tthennak Hmun Vawlei Ah Nang le Kei

ANAND Vihar Terminal
Zing dang bantuk siloin tuan in thawh ka tim. Ka mobile ah Alarm zong hate in ka chiah, reminder zong ka ti chih rih fawh. Cuti ka tuahnak a ruang cu, thlapa thla 3 le 4 chung tlun ka timhnak hlawntlinter ding ah a si. Zingka tuante thawh in, Tatkal (urgent) in Tlanglawng ticket lak ka duh caah a si. Alarm le reminder ka chiah mi an awnh hlan deuh te ah, Bangalore in ka hawipa nih phone a rak ka chawnh. Zangfahnak tein Tlanglawng ticket PNR rak ka check piakta a ka ti. Ka tho kho hrimhrim lo. Ka thawh mah hlan lila ah a mah nih midang nih an ka check piak cang i, a hau han lo tiah a ka ti caah tlawmpal ka it chap han. Tlawmpal ka ih ahkhin Alarm a rak awn… ka tho hlei lo! Minute 5 daan ah ka chiahmi Reminder (Ticket Caw!) timi nih thawh lo awk ha lo in a ka tuah caah ka tho. Ka hmai ka phiah, ka kam ka huah. Lakphak ka vun din phah khin, ka laptop ka lak i, Internet (maivan) ka vun peh colh. Suimilam ka zoh i, 8:45am lawng a si rih. Online in Tatkal ticket lak ding ahcun IRCTCs website cu ka vun on, Tlanglawng min pawl pakhat hnu pakhat cun ka vun zoh, ticket cawk har ngai ding phun khin an um… Aman pakhat hnu pakhat in ka check! 3 Jan., 2014 kal ding ticket cawk khawh ding cu a lang mi a um ruam lo. Suimilam 1 fai ka hngah hnu ahkhin, Tatkal ticket in cawk khawh dingmi cu a vun lang. Asinain, cawk khawh a si thiamthiam lo. Zeiruang dah a si hnga ka ti pah khin, suimilam ka zoh han cu, 9:50 am a si. Aw! Minute 10 pei a duh rih ko hi ka ti pah khin, website dang le tlanglawng man fawimi cu ka check pah han cu website traffic jam fak ngaingai cang. A nuar ngaingai! Suimilam 10:00 am a tlin bak in, ka vun on khawh, ka zoh cu Available 48 seats tiah a rak ti ko. Rian rannak in ka cawk zokzok lai ka ti, Seat available 17 a taan ceo hnu ahkhin, ka nau pa ca he ka cawk khawh. Hmmm…! Ka tlung taktak ko cang lai hi ta ka ti, ticket ka ngah. Voikhat hnangam cu ka hnangam phot!

Monday, March 24, 2014

Kan Thilhruk Zoh Than Hna Usih

Zarhpini zing cu pumh ding in cun Lai Christian Church (LCC) biakinn lei ahcun pumh ding in ka thawh. Pumhnak chungah cun pumhhruaitu pa nih church choir (hlaremh bu) nih hla an rem dih bak ah khin lunglawmhnak bia a chim- “Nihin zing cu Lai nu lawngte nan si, Nan hlaremh zong a tha, a dawh zong nan i dawh” a van ti. A peh rih mi cu kan hnu lei chung hrawng kha cu Korea an si rua a ti………

Kan chimtheu tawnmi “Mui le Sam” tihi kan theih cio theu lai ka zumh. A chim duhmi cu kan mui ahhin Sam hi zeitluk in dah a biapi mi a si kha a langhter duh mi a si. Kan sam hi kan lu ah a benh/bunh sawh mi a lo ko nain kan mui a cuan tertu thil lakah a bia pi taktak mi thil pakhat a si. Kan sam tuah/tan/tamh mawih daan nihhin kan lungthin sining a langter khawh ngai. Keimah ruahnak hna lebangah cun nu sam ker ning phundang deuh ka hmuh hna ahcun nu thalo deuh maw, asiloah nu phundang deuh ah ka hei ruah colh ko. Cun, pa pawl zong kan sam tan, tamh mawih ning hi a biapi tuk ve fawn. Kan sam tan daan nihhin kan sining kan hmurka in kan chim hlanah a langhter hmasa dih cang.