Friday, September 19, 2014

Diriam Loin

India ram Delhi University ka kai, ka dih kum ah hihi Biazai hi ka lung ah a hungchuak i ka phanmi a si. Ka lungthin taktakte in a chuakmi cu a si ko i, nan i fiangcio hnga maw dik? Duhsahte in vun rel cio ding in kan sawm hna;

Diriam Loin

Semnak ramah, Lungduh thiamsang
Cawnnak hmunhma, Lung diriamin
Tonloruang mawKhuathlang Vairam
Mikhual khuaram, tlanghra dannak
Delhi Bangalore
Nagaland Manipur, Kerala Chennai
Vairam deng cul in, Lungduh thiamsang
 Sui lung thli tum, Tlin ter duh ah,
Fuh cio hna maw
Hmuh theih bal lo, Lai (Chin) khat u nau
Nichuah nitlak, Chaklei thlanglei
Ton caan ser in
Chuahsemnak ram thanchonak ca’h
Lungduh biaphai, ṭitawn hna
Hmanhseh reilo, Tlaihkhawh lo caan
Diriam Loin, Liam ai kun mu.


Salai SH Lian
July 2013

Tuesday, September 2, 2014

Kan Khua “Dongva” Ka Tlawng!

Dongva Khua; Believer Church Biakinn a si.
Hakha ka phanh in a ni 4nak January 13, cawn nikhatni ah Dongva kan khua lei ah tlawn ding in ka thawh. Ka thawh hnawhchan a ruang cu, Dongva khua mipi he biaruah duh ah le, Dongva khua ka phanh lonak a sau cang caah a si. Hakha in Loklung, Loklung in Sakta, Dinlaupa cu National Highway a si bantukin lam cu a ttha ngaingai ko. Furpi dih chawng, ttheng ngan nih a vun nam ka a si caah zong ah a si men lai. Hakha in kan i thawh a tlai caah Dinlaupa kan phanh cu a hnu/tlai pah. Asinain, Dongva lei ahcun kan lam tthiamtthiam. A luan cia kum 6 hrawng i, Lam lawmnak puai (Lan phunpuai) sunglawi ngai in, tuah ah ka rak i tel venak, cun, lam cawh zong ah ka rak itel venak kha atu ah cun a hlun ngaingai cang. A hlun lawng siloin, lam thlang in siseh, lam chak in siseh, a cim mi tete a tam ngai ko cang. Culawng hlah, a tlang ningpi in a cimhnak hna zong a um. Cun, a luan cia caan i, Jeep Motor zong ttha tein a rak kak kho ko cang mi kan lam kha atu ahcun Motor Cycle hmanh tettawt ngai in a kal kho fangfang a si cang. Lam thlang ah a tla zong an um pah len tawn tiah an ka chimh. Ka lung a tha lo ngai! Cu lam Motor Cycle mongh ding ahcun ral tthat ngai zong a hau i, thiam ngai zong a hau fawn phunkhin a um ko cang. Cun, Bawinu tiva i kan thir hlei zong kha a ttet  hringhran ko cang. A tukha, Jan 13, 2014 (Nikhat zing) Hakha khua um Dongva upa metting ka theih ning ahcun Cozah nih bawmhnak a kan pek ti a si. Bawmhnak zong cu, thir hlei tuahnak za fangfang hrawng cu sidawh a si ko. Asinain, keimah nih cun, a dik kherte in ka hngal ve lo. Saya Bawi Ceu tlunkal pinak in, Engineer pa (Samuel) zong nih tlamtlingte in a zoh dih cang. Asinain, thinphang a si mi cu, cozah nih, tangka kan in bawmhmi hna cu, thil le ri cawknak lawng bak ah nan hman lai tiah an ti. Ok! A ttuan cu kan mah thazaang in a ngah ko ti a si. Asinain, khuaruah har vansang a kan um ter tu cu, a phorh ning cang a si. Zeitindah Dinlaupa khua le thir hlei kar kan phorh lai? Kan lam le kan sul cu ti si ko cang? A zeibantuk Hlei tuahnak hman kan bawm hna sehlaw, a lam remnak kan ngeih lo a si ahcun lungrawk khi a si ko. A tuliote, kan lam le kan sul cu keimah mit hmuh khi a si ko. Nan rak theih dih mi le hngal dihmi kha a si ko fawn khuate lam cu. Atu ah, kan ram cu tlawmpalte ithleng cangkaw, ttheng (JCB) chan a si ve cang. JCB a nih cun chikhatte nam khi a hei si ko hnga mu ka ti.

Saturday, August 23, 2014

A Drowning Man

In 2008, Mr. Lian went to a village called Bungzung for a village’s sports competition event which was organized by university students’ fellowship. The sports event was from 12 to 15 December, 2008. In that sports event, people from many villages came and participated in the competition. The competitions were such as football, volleyball, literature, singing, debate, etc…. but the main aim and objective of the sports event was to build a good relationship and fellowship with each another. So that the villagers around might have a good relationship to each other.

On the last day of the event, the organizers and the villagers (the host) went to the river to enjoy and have fun themselves in the water at the village nearby. It is one of the cultures and procedure to end a special event happened in the village. The name of the river where they went was Rivaa. It is one of the biggest rivers around the village though it is not too big.

Unfortunately, Lian was drowning into the deep water while they were playing in the water. It carried him away in the deeper side of the river around fifteen feet and then he slowly sank in the deep water. At the same time, people didn't know that he wasn’t expert in swimming. He tried his level best to save himself but he couldn't do it so. May be the reason why he couldn't swim was that he was wearing a long pants and sweatshirt which absorbed a lot of water. So he slowly began to sink in the deep water and he stopped trying to save himself and decided to die. At that time, he couldn't think about anything else but one thing what he remembered was his Dad not Mom as he has no mom in this world anymore. He was thinking and worried that how his friends were going to tell his father when they returned home. And how much his father will be hurt and shocked to know that Lian hadn't returned from the village-Bungzung. At that exact movement, surprisingly and luckily, Mr. Chan Ling, a son of the village head, and his friend could save him from death. Since then people used to call him a drowning man. Or people used to make fun of him by calling a-new-Lian as people jokingly says the previous one has drowned into Bungzung’s River.

Friday, August 22, 2014

Ebola Zawtnak In A Zawmi Dr. Kent Brantly A Zawtnak In A dam; Pathian Nih Ka Nunnak A Ka Khamh Tiah A Chim

Dr. Kent Brantly; A dam hnu ah Emory Sizungpi Press Conference
 ah Lawmhnak bia chim lio
Dr. Kent Brantly le Nancy Writebol cu Ebloa zawtnak in an dam i Atlanta i Emory Sizungpi in an chuak cang tiah theih a si.

Kum 33 a simi Brantly nih atu bantukin ka dam khawh ni hi cu, “Khuaruahhar Ni" a si. Ka nun khawhmi le chungkhar he tonnak ka hmuh khawh thanmi hi kaa lawmh tuknak ah a ther in ka ther. Cun, “Pathian Nih Ka Nunnak A Khamhmi a si” tiah Emory Sizungpi ah Thawngzam Fianternak (Press Conference) an tuahnak zong ah a chim.

"Ebola zawtnak rungrul an pum chung ah a um ti le um ti lo hngalhnak caah an pahnih ning in an zun le an thi hneksaknak kan tuah than hna. A saupi thlopbulnak phun tampi in kan tuah hnu le hneksaknak tampi kan tuah hnu ah Dr. Brantly cu Ebola zawtnak in a dam cang i a chungkhar le mipi (community) sin ah a tlong kho than cang lai" tiah Emory Sizungpi in director pakhat Dr. Bruce Ribner nih nihin zing ah a chim.

“Cacawn nihnihni sizung in ka chuah lio ah Writebol nih a mah aiawh in mizapi sin ah thlacam cah piak ding le lawmhnak chim piak ding in a ka a cah tak. Sizung khandal chung in ka chuah bak in, ka chim khawhmi cu “Pathian Min Thangthat Siko Seh” tilawng a si" tiah Brantly nih a chim.

“Dr. Brantly le Mrs. Writebol an dam khawhmi cu kan i lawm tuk hringhran. An pahnih in an ngamhsan ralthatnak le biakhiahnak an tuahmi cung ah an pahnih in an dam khawhnak hnga ding caah a cawlcangmi sibawi kan zapi in kan i lunghmuih dih. An zumhnak le ruahchannak nih kan zapi in thazaang a kan pek ngaingai” tiah Ribner nih a chimchap.

Thursday, August 21, 2014

Kan Nunnak Ah Pathian Nih A Kan Duh Piak Mi (God's Will In Our Life)

Baible Cangthim: I Thesselon 5: 16-18

16 A zungzal in i lawm u, 17 A zungzal in thlacam u, 18 Zei bantuk thil nan ton hmanh ah lunglawm in um u. Khrih Jesuh chung i nan nuning ah hitihin nung hna seh, tiah Pathian nih an duh hna.


1. Kan nunnak ah Pathian nih a kan duh piak mi cu zeidah a si? (What is God's will in our life?)


1.1 Verses: 16, 18; A zungzal in i lawmh le Zei bantuk thil kan ton hmanh ah lunglawmte in um kha a si. A si ahcun, bia hal ding a ummi cu nangmah lei keimah tah a zungzal in kan i lawm kho maw?

Biahmaithi: Voikhat cu Pastor (Dr Marlayna Schmidt) pakhat nih a luancia mi kum 23 Bible Sianginn (Seminar) a rak um/kai lio i thil pakhat a tonmi kong kha thawngtha chimnak cauk ah a tial. A timi cu, an Professor pa pakhat nih thlacamnak ah thiltha/ thilchia/ harnak le leirawinak an tonmi vialte caah khan lunglawmhnak a chim. Pastor nih a theih tikah a lung a tuai tuk i, thlacam dih cun a hei ton. A hal mi cu thla na cam mi kha ka theih palh sual hnga maw? ka palh sual lo ahcun, Leirawinak (treachery) kan tonmi ca zong ah lawmhnak na chim kolo maw? tiah a hal tikah a leh mi cu a si ko tiah a ti. Oh..! ka ti i a fiangmi bantuk in ka um ter. Asinain khua ka ruah mi cu zeitihdah leirawinak kan ton mi cu Laksawng/ thluachuah (gift) a si khawh lai ti a si. Cu lio ah, professor tha a si bantuk in biahalnak ka tuahmi cu keimah tu a ka hal than ai....! Ka leh mi cu, Aaa…! ka fiang kho deuh lo, ka rak i ruah rih a hau lai e ka ti, tiah Pastor pa nih cun a thawngtha chimnak cauk chung ah cun langter. Cuti cun, Paul cakuat, atu kan Bible thim a si mi Thes. 5:16-18 he zohchih bu in kum 23 a ruah hnu ah a chuak than rih mi bialhalnak cu; Thil kan tonmi a that lo lio, sungh zatlak lio, chimpit vansang in um lio, harnak le leirawinak kan ton caan hna tbk ah cun…, Zeitindah kan i lawmh zungzal khawh lai? Zeitindah thla kan cam zungzal khawh lai? Zeitindah lawmhnak bia cu kan chim khawh lai? A chim hmanh hei chim ko u si law bia-eng or lungtak lo bia hna a si sual hnga maw. Asile zeitindah Biaeng le Velhle silo tein kan chim kun lai? Bawipa ka lawm tiah kan ti ko men hnga asinain keimah zoh chih in vun chim ning ko ning law thil siseh ti ka duh ning a silo lio caan ah cun; Kan chim hmanh ahhin kan velhle/biaeng hna in hin Bawipa ka lawm kan ti sual hnga maw? Ka tihtuk mi cu ka thlacam thawng hna hi Bawipa caah Biaeng le Velhle bantuk hi an si sual lai tihi a si.

A zungzal in i lawmh le zei bantuk thil kan ton hmanh ah lung lawmte in um u, a ti tik ah hin, thilri chia pipi le thil tha lo vialte khi kan va duh dih, zawtnak, vanchiatnak le a dangdang thil thalo kan ton mi vial te khi va duh dih ding kha a timi si lem lo. Cun, hi bantuk kan ton lio ah hin thinhung lo le hna a hawnh lomi bantuk in i um ter ding zong kha a si fawn hlei lo. Asinain, kha bantuk Harnak a phunphun hna chung in Pathian kha cohlan, bochan le lawmh hram kan thok bak cun thil tha duh nung le cawnawk hna kan hmuh thluah mah ko lai.