Thinhunnak Nih An Kangh Hlan Ah Nangmah Nih Hei Kaang (Burn Anger Before Anger Burns You)

Thinhun cu Mei ral, Ti ral, Lihninh ral le zeidang thil vialte nakin hrawktu le ṭih nung deuhmi a si. Kan thin a hung linh ahcun kan pum chung i thil nung pawl, kan ruh chung i kan thlik le kan titsa chung i a um mi rungrul hna kha an hung tek cawl hna. Kan pum chung i glands pawl hna kha an hung cawlcang (activated). Cunihcun, kan pum chung in thinhun, ṭih, lau tik caan i a chuakmi hang (adrenaline) le kan pum chung i thi a cawhtertu hang (hormones) hna cu a hleihluat in a chuahter i muihmai le tuahsernak ah fiangngai khin a vun langhter colh. Cucu kan hmai a hung sen, kan thi a hung lin/kai, kan awi chuah ning a hung sang, kan thawchuah ning a hung fak, thli dawp ning a hung thuk, kan thinlung cawlcangh ning a hung ṭhawng, kut le ke rengh ning, tit le vun reng ning a hung i dang. Therphang in kan hung um. Cu thinhunnak nih cun ṭih a nungmi lung he aa pehtlaimi le nunnak ca tiang phan awk a simi zawnak hna a chuahpi khawh. Cuhnacu, thi kal ning a thlen ruang ah a cangmi zawtnak- zen, holh khawhlonak (strokes), thikai zawtnak hna a chuah pi. Cu a si caah thinhunak cu tei le lonh khawh i zuam ding ah thil ṭha a si i Thinhunnak nih an kangh hlan ah nangmah nih kangh khawh i zuam.

Lunglawmte, Nuamte, le Daite kan um lio ah kan pum nih punghmante(normal) in rian a ṭuan i kan thinhun tik ah cun daite in kan um kho ti lo. Hlon le vamh, aukhuan lawngte kan duh. Thil ṭha tuah duhnak lungthin a um kho lo. Curuang ah rawl ei tikah lunglawmte le nuamte in ei u. Thinhun lio ah rawl ei hrial khawh i zuam. Thinhunnak nih kan pum chung vialte a ṭhih/hrawh khawh dih i kan ei mikha sivai zong a si/can ter khawh fawn. Kan pum caah ṭih a nung tuk mi a si tiah Sibawi zong nih an chim.

Thinhunnak handle-nak ah thil pathum a um. A pakhatnak ah mithmai langhter ning (expression) hi a si tiah minung thluak lei cawnnak sang ngeimi nih an ti. Thinhun langhter hi a ṭha ko zei caah tiah kan lung chung um mi kan phuan tikah lawmnak a kan pek. Asinain, cu lawmhnak cu caantawite ca lawng a si. Thinhunnak a chuah ṭhan tik caah timh cia a si ṭhiam ko. Dusahte in thinhunnak cu tuah lengmangmi ziaza ah a cang. Cun thinhunnak sal ah kan taang beh. Thinhunnak nih cun a kan uk (control). Thinhunnak cu ṭih a nung taktak mi bawi ṭha lo a si. A pahnihnak ah khamnak hi a si. Asinain cu khamnak zong cu a hmaan mi a si lo. Zeiruang ah tiah cun thinhunnak nih cun kham khawh lo in hrawhhralnak tampi a chuah.

Nain, thinhun langhternak (expression) le khamnak (suppression) nih thinhun cu an teiter in an lonhter kho lai lo. Cu a si caah, a pathumnak cu; ngaihthiamnak, lungsaunak, sumnak le hrialnak hna nih ṭha deuh in rian an ṭuan. Ngaihthiam law, zalongte le luatte le hnangamte in um! Zaan fatinte na dinh hlan deuh ah nikhat chung ah zeidah a cang tikha ruat ṭhan. Mi nih an in hleng maw? Thangchiat maw? An in fahter maw? Asiloah a hmaan lo ning in an in hruai maw? Na cung ah thil ṭha lo an tuah maw? A tuahtu  min kha chim, Bawipa min in kan ngaihthiam cang hei ti law daite, nuamte le lawmte in na hngilh ko lai.

Phungki pa a thintawi ngaimi pa pakhat cu anmah thlacamnak hmun (ashram) ah a um. Asinain a hawi dang pawl he um ṭi kha a harh caah khua leng ram lak ah um ding in a kal. A ruahmi cu keimah lawng ka umnak ahhin thinhunnak hi ka tei, lonh, asiloah ka kal tak khawh men lai ti hi a si. A hramthok ahcun daihnak in a khat i nuamte in a um kho taktak ko. Amah cu a nuam ngaingai. Nikhat cu, ti then ah tiva ah a kal i tithawl pakhat hnu pakhat khan a rawn thluahmah hna. A tithawl cu vawlei ah a chiah/tun. A chiah/tun daan aa rem lo ruang ah a tlu i a ti rawn ciami cu a tle. A hei lak i a rawn ṭhan. Tithawl cu a tlu i ti cu a tle ṭhan ai. A rawn ṭhan i a chiah. Cuticun voitam nawn a tlu le a tlet ruangah a thinhung i a tithawl cu vawlei ah a tengh i a khuai. A hnu ah amah palh a si kha a vun hngalh.  Cuticun amah le mah sinah cun a sual aa phuang “Ka thinhunnak tei le lonh duh ah thlacamnak hmun (ashram) cu ka chuah taak. Asinain khua leng ram lak zong ah thinhunnak nih a ka zulh dawi peng ṭhiam ko hi a ti”.

Curuang ah Minung pumpak le pawngkam thil sining nih thinhunnak hi a chuahtermi a si lo. Nangmah nih midang pumpak le pawngkam thil sining cung ah ka thinhung lai maw hung lai lo dah tiah na lehrulhnak hna biachahnak kha a si deuh. Cu a si caah, thinhun kha kham khawh i zuam law thinhun kham duhnak lungthin kha ṭhanter khawh i zuam chih fawn.

Cc. TOI Speaking Tree

Salai SH Lian
13032012

+++

Comments;

Ni AHlawn A Lian rel a nuam tuk hmailei zawngah rak tial peng ko mu Good bless you

16 hrs · Like

Thawng Tha Lian Sang Hi na ca hi voi 2 ka rel cang rel than zong ah a tha thiam thiam peng ko. Mah rel dih sawng cu lungthin a zaang deuh ngai. thanks man!

15 hrs

Van Vate Ahnu bik tahchunnak tuanbia tawi nih khan tamlak afian ter  ka lawm 

15 hrs

Sang Hnin Lian Thawng Tha le Vante Nan vun rel i, Thazaang nan ka pek caah ka lawm.

14 hrs · Like

Babie Keimah Lib kei chu a hram thawk kaa te hrim in khan thazaang Ka la cang...nang theu2 na si ko,I zuam ko!

14 hrs · Like

Ngun Sui Hman tuk

14 hrs · Like

Manglianthawngmma Manglianthawng alian na cathlah mi a tha tuk hi hnu cu thin hun tei khawh ka zuam ve cg lai

11 hrs · Like

Cung Sang Nau pa, Zahan rian tuan nk ah aipuan in ka um I zan zong k hngilh kho lo.Tuzing rian tuan kal pah Train cung ah na ca ka rel I tha zang ka lak ngai ka lawm.

9 hrs · Like

Van Chum Lian tha tuk ee

1 hr · Like